«Αυτό το τόσο όμορφο μυθιστόρημα έχει γραφτεί από έναν σπάνιο άνθρωπο, μια συγγραφέα με την πιο ζωντανή αίσθηση για τη ζωή και το πιο ζεστό, το πιο αυθεντικό χιούμορ. Ένα συγκινητικό βιβλίο· και τόσο αστείο, τόσο αξιαγάπητο».
Τρούμαν Καπότε

Ένα βιβλίο μύθος από μια ιδιαίτερη συγγραφέα, μια ιστορία που διδάσκεται στα σχολεία και πανεπιστήμια της Αμερικής, που έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας, που έχει κερδίσει δεκάδες βραβεία- μεταξύ αυτών το Πούλιτζερ του 1961. Μια ιστορία που έχει μεταφραστεί σχεδόν σε κάθε γλώσσα της γης, που έχει ξεπεράσει σε πωλήσεις  τα σαράντα εκατομμύρια αντίτυπα, που έγινε ταινία από τον Ρόμπερτ Μάλιγκαν δυο χρόνια μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου(1960) κερδίζοντας τρία Όσκαρ, α’ ανδρικού ρόλου για τον Γκρέγκορι Πεκ, σεναρίου για τον Χόρτον Φουτ και καλλιτεχνικής διεύθυνσης. Μια ιστορία που συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα της σύγχρονης λογοτεχνίας. Ένα μυθιστόρημα που έλαβε τέτοιες διαστάσεις ώστε πολλοί απέδωσαν τη συγγραφή του στον παιδικό φίλο της Χάρπερ Λη, Τρούμαν Καπότε. Μια ιστορία που αποτέλεσε το ευαγγέλιο των υποστηρικτών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μια ιστορία για τις διακρίσεις, τα δικαιώματα, το ρατσισμό. Μια ιστορία για την κατανόηση του τι θα πει να είσαι Άνθρωπος.  « Ποτέ δεν περίμενα κάποια επιτυχία με το Mockingbird. Έλπιζα για ένα γρήγορο και θαρραλέο θάνατο στα χέρια των κριτών, αλλά συγχρόνως έλπιζα ότι κάποιος θα το ήθελε αρκετά για να μου δώσει ενθάρρυνση. Δημόσια ενθάρρυνση. Έλπιζα λίγο, όπως είπα, αλλά πήρα μάλλον πολλά, και κατά κάποιο τρόπο αυτό ήταν σχεδόν τόσο τρομακτικό όσο ο γρήγορος, φιλόδοξος θάνατος που περίμενα».Harper Lee, Newquist, 1964

«Οι δικηγόροι, υποθέτω, ήταν κάποτε παιδιά».
Τσαρλς Λαμπ

Η ενδιαφέρουσα επιγραφή στην αρχή του βιβλίου από τον Τσαρλς Λαμπ σε ξαφνιάζει ίσως και να σε προβληματίσει, φτάνοντας όμως στο τέλος θα καταλάβεις πόσο ακριβής είναι.

Η ιστορία εξελίσσεται  κατά τη διάρκεια τριών ετών (1933-36) στην φαινομενικά ήρεμη πολιτεία του Mέικομπ της Αλαμπάμα. Σε μια εποχή που κυριαρχεί ο παραλογισμός της στάσης των ενηλίκων απέναντι στις φυλετικές και κοινωνικές διακρίσεις στον Αμερικανικό Νότο.  Αφηγήτρια της ιστορίας η Σκάουτ Φιντς, ένα εξάχρονο κορίτσι το οποίο ζει με τον μεγαλύτερο αδερφό της, Τζέρεμι- Τζεμ, τον δικηγόρο και χήρο πατέρα της Άττικους και την Καλπούρνια την νέγρα οικονόμο τους.  Ο Τζέμ και η Σκάουτ συναντούν κάθε καλοκαίρι το Ντίλ, ένα αγόρι το οποίο επισκέπτεται τον Μέικμπομ για να μείνει με τη θεία του κατά την περίοδο των διακοπών. Τα τρία παιδιά πλάθουν ιστορίες, μπλέκουν σε περιπέτειες και  προσπαθούν να κατανοήσουν τον κόσμο, τους ανθρώπους τις αδικίες και τις δυσκολίες της ζωής, την προκατάληψη, την βία και την υποκρισία μέσα από την αθωότητα, την ειλικρίνεια, την ομορφιά, την αφέλεια, την περιέργεια και φυσικά το μοναδικό αίσθημα δικαιοσύνης που τα χαρακτηρίζει.  Συνοδοιπόρος, δάσκαλος, προστάτης, υπερασπιστής των αξιών της ζωής σε αυτό το ταξίδι ενηλικίωσης ο Άττικους.

«Ήθελα να δεις γιε μου τι είναι πραγματικό κουράγιο, που δεν είναι να κρατάς ένα όπλο και να κάνεις τον άντρα. Κουράγιο είναι να ξέρεις να ξεκινάς έναν αγώνα καταδικασμένο από την αρχή, κι ωστόσο να τον ξεκινάς και να τον φτάνεις ως το τέλος, ό, τι και αν συμβεί. Πολύ σπάνια νικάς, όμως μερικές φορές γίνεται και αυτό…»

Τη ναρκωμένη αυτή συνείδηση της πόλης θα ταράξει η απόφαση και το σθένος του Άττικους να αγωνιστεί για τη την απόδοση της δικαιοσύνης. Μιας δικαιοσύνης που υπήρχε μόνο στην δική του ουτοπική πραγματικότητα. Μιας δικαιοσύνης που δεν μπόρεσε να λάμψει γιατί πολύ απλά δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτή.   «Σκοτώστε όσες κίσσες θέλετε, αν μπορείτε να τις πετύχετε, αλλά να θυμάστε ότι είναι αμαρτία να σκοτώνεις κοτσύφια. […] Τα κοτσύφια δε μας βλάπτουν σε τίποτα, κελαηδάνε μονάχα για να τ’ ακούμε εμείς και να χαιρόμαστε. Δε χαλάνε τους κήπους μας, δεν τρώνε τα σπαρτά μας, μόνο ομορφαίνουν τη ζωή μας με το τραγούδι τους χωρίς να ζητούν τίποτε. Γι’ αυτό είναι αμαρτία να σκοτώνεις τα κοτσύφια».Αυτή είναι η συμβουλή του Άττικους στα παιδιά του, καθώς ο ίδιος αποφασίζει να υπερασπιστεί ένα πραγματικό «κοτσύφι», ένα νεαρό νέγρο που κατηγορείται για το βιασμό μιας λευκής γυναίκας.

Η πλοκή και οι χαρακτήρες έχουν σίγουρα κάποια αυτοβιογραφικά στοιχεία και βασίζονται στις παρατηρήσεις της Λη για την οικογένειά της, για τους γείτονές και στα γεγονότα  που συνέβησαν στο Μονρόεβιλ της Αλαμπάμα το 1936, όταν ήταν 10 χρονών. Θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς πως η Σκάουτ είναι η ίδια η Χάρπερ Λη. Ο Άττικους είναι δικηγόρος όπως και ο πατέρας της. Στον παιδικό της φίλο Τρούμαν Καπότε , τον σημαντικό αυτό συγγραφέα, βάσισε τον χαρακτήρα του Ντιλ και εκείνος της αφιέρωσε το βιβλίο του Εν Ψυχρώ.

Ένα μεγάλο μέρος της λάμψης της ιστορίας έγκειται στο γεγονός ότι παρουσιάζεται από την οπτική ενός παιδιού απαλλαγμένη από προκαταλήψεις και στερεότυπα. Ένα εξάχρονο κορίτσι παρατηρεί, αποδέχεται, απορρίπτει και παρουσιάζει μια αντικειμενική και παράλληλα τρυφερή εικόνα της πραγματικότητας, φιλτραρισμένη από το πέπλο της αθωότητας που την περιβάλει. Η Χάρπερ Λη αφηγείται με μαεστρία και ξεμπλέκει το κουβάρι της δραματικής ιστορίας της με ευαισθησία και χιούμορ δημιουργώντας δυνατές αντιθέσεις μεταξύ της παιδικής απλότητας και των ενήλικων περίπλοκων καταστάσεων.  Το «Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια» ήταν το μοναδικό μυθιστόρημα της συγγραφέως που εκδόθηκε (1960) μέχρι το 2015 όπου κυκλοφόρησε το «Βάλε ένα φύλακα».  Το δεύτερο αυτό μυθιστόρημα αποτελεί τη συνέχεια του πρώτου παρουσιάζοντάς της ζωές των ηρώων αρκετά χρόνια μετά. Το παράδοξο είναι πως η συγγραφή του δεύτερου αυτού βιβλίου προηγήθηκε του « Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια». Το χειρόγραφο χάθηκε μέχρι την ανακάλυψή του το 2015 από τον δικηγόρο της Χάρπερ Λη. Η συγγραφέας αποφασίζει να το εκδώσει χωρίς επεμβάσεις και αλλαγές. Μέσα σε λίγο διάστημα το «Βάλε ένα φύλακα» έσπασε ρεκόρ πωλήσεων ξεπερνώντας ακόμα και τον ‘Κώδικα Ντα Βιντσι» του Νταν Μπράουν.

“Δε θα καταλάβεις πραγματικά έναν άνθρωπο μέχρι να σκεφτείς τα πράγματα από τη δική του οπτική γωνία- μέχρι να βάλεις τα παπούτσια του και να περπατήσεις με αυτά”.

Ένα μυθιστόρημα που γράφτηκε την δεκαετία του 60 και μοιάζει να είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Ένα αριστούργημα που μας αναγκάζει να δούμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια των παιδιών, να τον ανακαλύψουμε και να τον αγαπήσουμε.
Να μας θυμίσει πως όλοι κάποτε υπήρξαμε παιδιά.

Share

By moschos

This is me :)

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.