Άρχισε η…. μάχη για την Alpha Bank;

Το 13% των μετοχών έχει αλλάξει χέρια σε ένα μήνα, με άλμα της μετοχής πάνω από τα 6 ευρώ – Ο… φόβος της MIG και η περίεργη αναβολή της γενικής συνέλευσης στις 14 Απριλίου – Πληροφορίες για «σκούπισμα» της αγοράς από βασικούς μετόχους, εικασίες και για… κυκλωτικές κινήσεις από την Marfin – Το μετέωρο βήμα Βγενόπουλου προς την αύξηση-μαμούθ των 5 δις. ευρώ.

Η προ πολλού αναμενόμενη «μάχη» για τον έλεγχο της Alpha Bank, που θεωρείται ότι θα αποτελέσει το επίκεντρο των εξελίξεων στον τραπεζικό κλάδο, ίσως έχει ήδη αρχίσει, όπως εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, που επιχειρούν να ερμηνεύσουν τις τελευταίες ημέρες την πυρετώδη κινητικότητα περί τη μετοχή της τράπεζας στο ταμπλό του ΧΑ, αλλά και την ξαφνική ανακοίνωση αναβολής της τακτικής συνέλευσης της 14ης Απριλίου, που ίσως να συνδέεται με «υπόγεια» κινητικότητα στη μετοχική σύνθεση.

Τα χρηματιστηριακά στοιχεία δείχνουν ότι αναμφίβολα η κινητικότητα που παρατηρείται δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη:

1.      Από το τέλος Φεβρουαρίου μέχρι χθες, έχουν αλλάξει χέρια μετοχές που αντιστοιχούν στο 13% του μετοχικού κεφαλαίου, με μεγάλη αύξηση του ημερήσιου όγκου συναλλαγών, συγκριτικά με το προηγούμενο διάστημα.

2.      Την ίδια περίοδο, η τιμή της μετοχής, που είχε υποχωρήσει μέχρι και στα 3,7 ευρώ, δηλαδή 20% χαμηλότερα από την ονομαστική τιμή των 4,7 ευρώ, έχει οδηγηθεί σε ξέφρενο ράλι, με κέρδη της τάξεως του 60% μέχρι και τη χθεσινή συνεδρίαση, όπου «χτύπησε» και το όριο των 6 ευρώ ενδοσυνεδριακά.

3.      Παρά την έντονη κινητικότητα, μέχρι και χθες δεν υπήρξε κάποια ανακοίνωση για αλλαγή στη διαμόρφωση των ποσοστών συμμετοχής των βασικών μετόχων, κάτι που όμως ίσως να μην προσφέρεται για εξαγωγή συμπερασμάτων σε μια πολυμετοχική τράπεζα με χαμηλά ποσοστά συγκέντρωσης από βασικούς μετόχους.

Την φαντασία του επενδυτικού κοινού έχει εξάψει, εν τω μεταξύ, η αιφνίδια χθεσινή ανακοίνωση της διοίκησης, για την αναβολή της τακτικής γενικής συνέλευσης των μετόχων της τράπεζας στις 14 Απριλίου. Η συνέλευση είχε τυπικό χαρακτήρα (έγκριση οικονομικών καταστάσεων, αμοιβών μελών δ.σ., κ.α.), ενώ επίσημα η εξήγηση που δόθηκε για την αναβολή ήταν ότι κατέστη επιβεβλημένη για την καλύτερη ενημέρωση ορισμένων μετόχων επί του πλαισίου εφαρμογής των διατάξεων του ν. 3723/2008, βάσει του οποίου καταβάλλονται οι κρατικές ενισχύσεις σε τράπεζες.

Πέρα από την επίσημη εξήγηση, όμως, άρχισαν να «φουντώνουν» τα σενάρια περί του ενδεχομένου να χρειάζονται περισσότερο χρόνο οι βασικοί μέτοχοι για να διαμορφώσουν τους ζητούμενους συσχετισμούς στη μετοχική σύνθεση, μέχρι να έλθει η ώρα της δέσμευσης των «πακέτων» τους για τη γενική συνέλευση. Όπως και τα σενάρια για ενδεχόμενες ανεπιθύμητες, από τη διοίκηση και τους βασικούς μετόχους, αλλαγές  που ήδη καταγράφονται στο μετοχολόγιο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η διοίκηση της τράπεζας επιφυλάχθηκε να εκδώσει νέα πρόσκληση για τη γενική συνέλευση εντός των νομίμων προθεσμιών. Έτσι, παραμένει άγνωστος ο ακριβής χρόνος σύγκλησης της συνέλευσης και ενισχύεται η διάθεση των επενδυτών για σεναριολογία.

Τα δύο σενάρια

Τα σενάρια που διακινούνται στους χρηματιστηριακούς κύκλους τις τελευταίες ημέρες είναι δύο και έχουν ως πρωταγωνιστές τους σημερινούς βασικούς μετόχους της Alpha (οικογένεια Κωστόπουλου, διοικητικά στελέχη και φίλιες δυνάμεις) και τον όμιλο της Marfin Investment Group, που έχει εκδηλώσει από τον Σεπτέμβριο τις προθέσεις του για μεγάλες κινήσεις στον τραπεζικό κλάδο, κατά τρόπο που εκτιμήθηκε ότι «φωτογράφιζε» ως στόχο εξαγοράς την Alpha Bank.

Σύμφωνα με το πρώτο σενάριο, τη χρηματιστηριακή «επιχείρηση-σκούπα» έστησε τις τελευταίες εβδομάδες η ομάδα των βασικών μετόχων της Alpha, που κατά παράδοση στηρίζουν τη διοίκηση Κωστόπουλου, όπως βεβαίως και χαρτοφυλάκια συμφερόντων της ίδιας της οικογένειας του «πατριάρχη» της Alpha.

Το timing του… σκουπίσματος, αν όντως πρόκειται για αγορές από βασικούς μετόχους, θεωρείται ιδανικό από τους αναλυτές, καθώς:

–           Η μετοχή είχε αγγίξει επίπεδα πρωτοφανούς απαξίωσης, φθάνοντας να απέχει περισσότερο από 20% ακόμη και από την ονομαστική τιμή. Με τη μαζική παρέμβασή τους, οι βασικοί μέτοχοι και οι… φίλιες δυνάμεις έδωσαν ένα σαφές «σήμα» στην αγορά ότι δεν θα γίνει ανεκτή η ακραία απαξίωση και δεν θα αφεθεί η μετοχή στην τύχη της. Παράλληλα, βέβαια, οι αγορές μετοχών σε τόσο χαμηλά επίπεδα τιμών επιτρέπουν σχεδόν ανέξοδη ενίσχυση συμμετοχής και περίπου εγγυώνται σημαντικά μελλοντικά κέρδη, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες της αγοράς.

–           Ο Μάρτιος ήταν μήνας-κλειδί για τις μελλοντικές εξελίξεις στον τραπεζικό κλάδο, καθώς η MIG, που δεν έχει κρύψει το ενδιαφέρον της για μια μεγάλη εξαγορά, «φωτογραφίζοντας» την Alpha, προσέγγισε την κυβέρνηση με αφορμή την υπόθεση της Ολυμπιακής, ενώ παράλληλα αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες να λύσει και το γρίφο (πώς, άραγε;) της σχεδιαζόμενης επί μήνες νέας αύξησης κεφαλαίου. «Αν ο Α. Βγενόπουλος σχεδιάζει ένα “χτύπημα” μεγάλης κλίμακας στον τραπεζικό κλάδο, η αντίστροφη μέτρηση άρχισε τον Μάρτιο», όπως σχολιάζουν χαρακτηριστικά τραπεζικά στελέχη. Από την άποψη αυτή, η πιθανή παρέμβαση της βασικής μετοχικής ομάδας της Alpha ήλθε στην καλύτερη στιγμή για να στείλει σαφές μήνυμα σε επίδοξους «μνηστήρες», ότι η τράπεζα δεν είναι ανοχύρωτη, ούτε θα αποτελέσει εύκολο στόχο εξαγοράς με «υπόγειες» χρηματιστηριακές κινήσεις.

Σε αυτό το πλαίσιο, υπογραμμίζουν οι θιασώτες αυτού του σεναρίου, η αιφνίδια κινητικότητα των τελευταίων εβδομάδων περί τη μετοχή της Alpha δεν θα πρέπει να παρερμηνεύεται ως προάγγελος μετοχικών ανακατατάξεων, αλλά σαν κίνηση «οχύρωσης» των παραδοσιακών τραπεζικών δυνάμεων έναντι των… παρείσακτων.

Κατάσταση πολιορκίας;

Σύμφωνα με τους υποστηρικτές του δεύτερου σεναρίου, τίποτα δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να συγκεντρώνει μετοχές, με έμμεσο τρόπο, η MIG, αποσκοπώντας στη δημιουργία τετελεσμένων, ώστε να υποχρεωθεί τελικά η διοίκηση της Alpha να καθίσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης για ένα deal, κάτι που ως τώρα αρνείται και με δημόσιες δηλώσεις ο Γ. Κωστόπουλος.

Σε αυτή την περίπτωση, βέβαια, αν οι μετοχές έχουν συγκεντρωθεί από χαρτοφυλάκια που δρουν συντονισμένα με την MIG, εγχώρια και υπεράκτια, η εικόνα παραμένει «θολή» και δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο να ανακοινώσει κατευθείαν ο όμιλος την απόκτηση μεγάλου «πακέτου» μετοχών, ίσως και άνω του 10%, χωρίς πρώτα να ανακοινωθεί η απόκτηση ποσοστού μεγαλύτερου του 5%, όπως ορίζει ο νόμος.

Η πρακτική αυτή, άλλωστε, εφαρμόσθηκε από την MIG και για την «περικύκλωση» της Εγνατίας Τράπεζας: κατόπιν συμφωνίας με ορισμένους βασικούς μετόχους, η MIG απέκτησε ξαφνικά πάνω από 10% των μετοχών και υποχρέωσε τη διοίκηση και τους άλλους βασικούς μετόχους να καθίσουν στο τραπέζι των συζητήσεων, παρά τις αρχικές τους επιφυλάξεις, που είχαν εκφρασθεί και με δημόσια ανακοίνωση. Αρκετό καιρό αργότερα, η Επ. Κεφαλαιαγοράς επέβαλε στην MIG ένα μικρό χρηματικό πρόστιμο για παραβιάσεις σε σχέση με την ενημέρωση του επενδυτικού κοινού, αλλά αυτό ελάχιστοι πια το θυμούνται και η Εγνατία ανήκει προ πολλού στον όμιλο της Marfin Popular Bank.

Το ερώτημα των… πολλών εκατομμυρίων είναι αν ο κ. Βγενόπουλος θα εφαρμόσει τέτοιες, μάλλον επιθετικές τακτικές προσέγγισης της διοίκησης της Alpha Bank, παρότι ως τώρα ο Mr MIG έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι σε αυτή τη φάση δεν θα ακολουθήσει τις τακτικές του παρελθόντος, αλλά θα επιδιώξει «φιλικές» διαδικασίες διαπραγμάτευσης με διοικήσεις και βασικούς μετόχους τραπεζών.

Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι τέτοιες δεσμεύσεις θα πρέπει να «αποκωδικοποιούνται» κάθε φορά σύμφωνα με τα δεδομένα της συγκυρίας. Το φθινόπωρο, ο κ. Βγενόπουλος ήταν «διψασμένος» για αποδοχή από τους μεγάλους τραπεζίτες και ήθελε να αποφύγει ανοικτές αντιπαραθέσεις που στο παρελθόν είχαν αποδειχθεί ατελέσφορες. Επίσης, δεν είχε ακόμη εξομαλύνει τις σχέσεις του με την κυβέρνηση και τον τότε υπουργό Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφη, ο οποίος αρχικά «μπλόκαρε» τις επιδιώξεις του για εξαγορά του ΟΤΕ και σε δεύτερη φάση προχώρησε σε γενναία οικονομική ενίσχυση των μεγάλων τραπεζών, ακριβώς τη στιγμή που η MIG περίμενε ότι οι πιέσεις της κρίσης θα έφερναν προς το μέρος της ορισμένους τραπεζίτες που θα ήθελαν να αξιοποιήσουν τη ρευστότητα του ομίλου.

Σήμερα, ο κ. Βγενόπουλος έχει κάθε λόγο να αισθάνεται «απελευθερωμένος», καθώς οι σχέσεις του με την κυβέρνηση αποκαταστάθηκαν, με αφορμή την «εθνική ευεργεσία» της εξαγοράς της Ολυμπιακής, κάτι που συμβολικά δηλώθηκε με την πρόσφατη συνάντηση του Mr MIG με τον Πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου. Από την άλλη, τα ορατά σήμερα επιχειρηματικά αδιέξοδα της MIG φαίνεται ότι καθιστούν πιεστικότερη από ποτέ την ανάγκη μιας σοβαρής τραπεζικής εξαγοράς.

Μετέωρη η αύξηση

Το αυτονόητο, που κατά περίεργο τρόπο εμφανιζόταν ως τώρα να αρνείται, υποχρεώθηκε να αποδεχθεί αυτή την εβδομάδα ο Α. Βγενόπουλος: όσο η τιμή της MIG στο ταμπλό παραμένει πεισματικά «κολλημένη» στα 2,5-3 ευρώ, είναι αδύνατο να προχωρήσει μια αύξηση κεφαλαίου με τιμή διάθεσης στα 5-6 ευρώ.

Μιλώντας στους αναλυτές των χρηματιστηριακών οίκων, ο Mr MIG είχε και πάλι ελάχιστες πειστικές απαντήσεις να προσφέρει, για να εξηγήσει πώς σκοπεύει να συγκεντρώσει 5 δις. ευρώ μέσα στην κρίση, μίλησε αορίστως για «εναλλακτικές προσεγγίσεις» που εξετάζονται και παρέπεμψε σε ανακοινώσεις που θα γίνουν μέσα στον Απρίλιο.

Αποκρυπτογραφώντας τις δηλώσεις Βγενόπουλου, αναλυτές επισήμαιναν ότι προς το παρόν η διοίκηση της MIG έχει διευκρινίσει τι ΔΕΝ πρόκειται να γίνει, ενώ έχει σκιαγραφήσει με αχνά χρώματα το σενάριο που θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή για την άντληση νέων κεφαλαίων:

–           Το πρώτο που αποκλείσθηκε είναι η πραγματοποίηση της αύξησης σε τιμή χαμηλότερη των 5 ευρώ, καθώς στην περίπτωση αυτή θα δέχονταν ισχυρό πλήγμα οι παλαιοί μέτοχοι και κυρίως όσοι μετείχαν στην προηγούμενη γιγαντιαία αύξηση των 5,2 δις. ευρώ.

–           Το δεύτερο που αποκλείσθηκε είναι το σενάριο της έκδοσης ενός γιγαντιαίου ομολογιακού δανείου, που θα υποκαθιστούσε την αύξηση κεφαλαίου. Προφανώς αυτό αποκλείεται όχι μόνο από τη διοίκηση της MIG, αλλά από την ίδια την πραγματικότητα: όταν ακόμη και διεθνείς επιχειρηματικοί κολοσσοί δυσκολεύονται να αντλήσουν χρηματοδότηση, πώς θα συγκεντρωνόταν από την ημιθανή διεθνή αγορά ένα τόσο μεγάλο ποσό από έκδοση εταιρικών ομολόγων;

–           Το μόνο σενάριο που άφησε ο κ. Βγενόπουλος ανοικτό, ήταν η πραγματοποίηση της αύξησης όχι μέσω της MIG, αλλά μέσω τρίτης εταιρείες, προφανώς του ομίλου της. Με τον τρόπο αυτό, θα αποφευχθεί η πραγματοποίηση της έκδοσης από την ίδια την MIG σε χαμηλή τιμή, που θα έπληττε τους παλαιούς μετόχους, αλλά παραμένει ασαφές ποια εταιρεία του ομίλου, εισηγμένη ή μη, έχει τις προδιαγραφές, ιδιαίτερα με το σημερινό δυσμενές κλίμα, να αντλήσει από την αγορά 5 δις. ευρώ.

Πίεση στα κέρδη

Η ιδιότυπη μεσιτεία στην ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ διέσωσε τον «μεγαλύτερο επιχειρηματικό όμιλο της χώρας», από μια βουτιά σε… ζημιές το 2008: από την πώληση του πακέτου μετοχών του ΟΤΕ εξασφαλίσθηκε έκτακτο καθαρό κέρδος 192,425 εκατ. ευρώ, έναντι συνολικής κερδοφορίας από συνεχιζόμενες δραστηριότητες μόλις 183,8 εκατ. ευρώ!

Χωρίς αυτή τη «μεσιτεία», δηλαδή, η MIG θα εμφάνιζε ζημιές αρκετών εκατομμυρίων, χωρίς μάλιστα να υπολογίζονται οι τεράστιες ζημιές αποτίμησης που θα είχε υποχρεωθεί να εγγράψει, λόγω της σημαντικής πτώσης της μετοχής του ΟΤΕ το 2008. Ουσιαστικά, δηλαδή, η Deutsche Telekom ήταν ο… θείος από την Γερμανία που έσωσε την κατάσταση αποτελεσμάτων της MIG για το 2008.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι το τέταρτο τρίμηνο, με την κορύφωση της κρίσης, ήταν μάλλον ζοφερό για την MIG, που εμφάνισε ζημιές της τάξεως των 71 εκατ. ευρώ -το 9μηνο είχε κλείσει με κέρδη 254,8 εκατ. ευρώ, ενώ το 12μηνο με 183,8. Μάλιστα, η MIG ήταν ήδη οριακά ζημιογόνα από το τρίτο τρίμηνο του έτους. Δηλαδή, η πολυδιαφημισμένη… μηχανή παραγωγής κερδών φάνηκε να εξαντλεί τις δυνάμεις της από το πρώτο εξάμηνο, όταν –κατά σύμπτωση…- έκλεισε και το μεγάλο «μεσιτικό» deal για τις μετοχές του ΟΤΕ.

Δύο ακόμη στοιχεία, όμως, δείχνουν ξεκάθαρα ότι το επιχειρηματικό εγχείρημα Βγενόπουλου στην MIG οδηγεί σε αποδόσεις για τους μετόχους πολύ χαμηλότερες από τις προσδοκώμενες:

–           Με ίδια κεφάλαια 4,5 δις. ευρώ και κέρδη 183,8 εκατ. ευρώ, ο πολυδιαφημισμένος όμιλος προσφέρει στους μετόχους του για το 2008 απόδοση κεφαλαίων της τάξεως του 4%, «θάβοντας» στο… χρονοντούλαπο της ιστορίας τις υποσχέσεις για ετήσια απόδοση 20%.

–           Η μερισματική απόδοση, παρά την εμφανιζόμενη αύξηση της κερδοφορίας κατά 165%, μειώνεται σχεδόν κατά 50%! Ο όμιλος θα μοιράσει τεκμαρτό μέρισμα 0,20 ευρώ ανά μετοχή, δηλαδή συνολικά σχεδόν 150 εκατ. ευρώ. Η διανομή θα γίνει με αύξηση των αποθεματικών, ισόποση μείωσή τους και επιστροφή κεφαλαίων, ενώ δίνεται και η δυνατότητα επανεπένδυσης των επιστρεφόμενων κεφαλαίων, που πέρυσι δεν είχε δοθεί.

–           Πέρυσι, όμως, οι μέτοχοι είχαν λάβει με τον ίδιο τρόπο επιστροφή κεφαλαίων ύψους 284 εκατ. ευρώ, δηλαδή ουσιαστικά το τεκμαρτό μέρισμα μειώνεται σχεδόν στο μισό και δίνεται ταυτόχρονα η -όχι τόσο ευπρόσδεκτη σε καιρούς κρίσης…- «δυνατότητα» λήψης χαρτιών, αντί μετρητών.