Η αγάπη προς τους κεκοιμημένους οδήγησε την Ορθόδοξη Εκκλησία στην καθιέρωση ιδιαίτερης ημέρας για να προσευχηθούμε γι’ αυτούς. Έτσι καθιερώθηκαν τα ψυχοσάββατα.
Ψυχοσάββατα στην εκκλησιαστική μας παράδοση υπάρχουν δύο. Το ένα είναι το Σάββατο προ των Απόκρεω και το δεύτερο, το Σάββατο προ της Πεντηκοστής.
Ἐπικράτησε ὅμως ἡ συνήθεια, σέ ὁρισμένα μέρη τῆς Ἑλλάδος ἐκτός ἀπό τά παραπάνω ψυχοσαββάτα,νά ἀφιερώνονται στούς κεκοιμημένους καί ἄλλα Σάββατα, καί νά ὀνομάζονται καί αὐτά ὡς Ψυχοσάββατα. Αυτά είναι:
- 1) το Σάββατο μετά το Ψυχοσάββατο της Απόκρεω δηλ. το Σάββατο της Τυρινής κι επίσης το
- 2) αμέσως επόμενο Σάββατο της πρώτης εβδομάδος των Νηστειών, το λεγόμενο Ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων
- 3) Στή Βόρεια Ἑλλάδα ὑπάρχει καί ἕνα ακόμα Σάββατο καθιερωμένο ὡς Ψυχοσάββατο πού πιθανόν ἔχει νά κάνει μέ τούς εορτασμούς τοῦ πολιούχου τῆς Θεσσαλονίκης, Αγίου Δημητρίου.
- Τῆς ἑορτῆς τοῦ Αγίου Δημητρίου προηγεῖται Μεγάλη Ἑβδομάδα ἡ ὁποία ὀνομάζεται Μεγάλη Ἑβδομάδα τοῦ ἁγίου Δημητρίου. Τό Σάββατο πού προηγεῖται τῆς Ἑβδομάδας τοῦ Αγίου Δημητρίου, θεωρεῖται ὡς Ψυχοσάββατο.
Πότε είναι των Αγίων Θεοδώρων
Η εορτή των Αγίων Θεοδώρων είναι κινητή γιορτή η οποία, όπως οι περισσότερες κινητές γιορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας, εξαρτάται από την ημερομηνία που πέφτει το Πάσχα.
Η ημέρα των Αγίων Θεοδώρων γιορτάζεται πάντα μέρα Σάββατο και συγκεκριμένα το Σάββατο της πρώτης εβδομάδος των Νηστειών, που είναι γνωστό και ως ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων.
Ψυχοσάββατο 2019 πότε είναι:
Η καθιέρωση του Ψυχοσάββατου είναι μια υπόμνηση ότι το σώμα θα αναστηθεί κατά την Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου για να ενωθεί με την αθάνατη ψυχή σύμφωνα με τη διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Στη γιορτή των Αγίων Θεοδώρων τιμούνται μαζί, οι μεγαλομάρτυρες Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων του 3ου αιώνα και Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης του 4ου αιώνα. Η εορτή των Αγίων Θεοδώρων για τη χρονιά του 2019 (κινητή γιορτή) είναι στις 16 Μαρτίου (και πάντα ημέρα Σάββατο).
Τελώνου και Φαρισαίου
Η παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου είναι μια από τις σπουδαίες παραβολές που χρησιμοποίησε ο Ιησούς στους λόγους του.
Οι τελώνες ήταν ιδιώτες που εισέπρατταν τους φόρους της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Δεν ήταν αγαπητοί στον λαό λόγω της απανθρωπιάς και της βίας που ασκούσαν στους φορολογούμενους, προκειμένου να εισπράξουν ότι μπορούσαν.
Οι Φαρισαίοι αντίθετα ήταν άνθρωποι καθωσπρέπει που εκπροσωπούσαν τη θρησκεία.
Εγωιστές και περήφανοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους καλύτερους όλων και κατέκριναν τους άλλους ανθρώπους.
Η παραβολή απευθύνεται σε αυτούς που θεωρούν τους εαυτούς τους δίκαιους και απαξιώνουν τους υπολοίπους.
Δυο άνθρωποι πήγαν σε ένα ναό για να προσευχηθούν, ο ένας ήταν Φαρισαίος και ο άλλος Τελώνης.
Ο Φαρισαίος προσευχήθηκε για τον εαυτό του με αυτά τα λόγια: «Θεέ σε ευχαριστώ γιατί δεν είμαι όπως οι άλλοι άνθρωποι που είναι κλέφτες, άδικοι και άτιμοι η σαν αυτόν τον Τελώνη. Νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα, μοιράζομαι πάντα όσα αποκτώ».
Ο τελώνης κατά τη διάρκεια της προσευχής του Φαρισαίου στεκόταν με σκυμμένο το κεφάλι, χτυπούσε το στήθος του και έλεγε: «Θεέ μου συγχώρεσε με τον αμαρτωλό».
Ο Θεός συγχώρεσε τον Τελώνη και απέρριψε τον Φαρισαίο.
Η παραβολή τελειώνει και ο Ιησούς ισχυρίζεται ότι όποιος περηφανεύεται θα ταπεινωθεί, ενώ όποιος ταπεινώνεται θα ανυψωθεί.
Ο Φαρισαίος σε όλη τη προσευχή του αναφερόταν στον εαυτό του και απαριθμούσε τις καλές πράξεις του….
Ο Θεός αγνόησε τον αλαζόνα Φαρισαίο και συγχώρεσε τον ταπεινό Τελώνη.
Η ταπεινότητα ήταν η βασική αρετή για την οποία μίλησε ο Ιησούς στα πλήθη, ακόμα και όταν προερχόταν από έναν αμαρτωλό ο Θεός την αναγνώριζε.
Ο Ιησούς με την παραβολή του Τελώνη κατήγγειλε για άλλη μια φορά την έπαρση και την αυταρέσκεια των Φαρισαίων.
Ο ίδιος προτιμούσε να συναναστρέφεται με τελώνες και αμαρτωλούς παρά με τους υποκριτές Φαρισαίους.
Πάσχα 2019
Το Ορθόδοξο Πάσχα 2019 πέφτει αργά, στις 28 Απριλίου 2019.
Πάσχα ονομάζεται η μεγάλη γιορτή του ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού. Στον Ιουδαϊσμό καθιερώθηκε ως ανάμνηση της Εξόδου, που ελευθέρωσε τους Εβραίους από την αιγυπτιακή δουλεία.
Μεταγενέστερα υιοθετήθηκε ως εορτασμός από τους Χριστιανούς αναφορικά με το θυσιαστικό θάνατο και την ανάσταση του Ιησού Χριστού.
Το γεγονός της απελευθέρωσης αυτής συνέβη με μια σειρά θεϊκών προνοιακών παρεμβάσεων, από τις οποίες η σημαντικότερη εκδηλώνεται τη νύχτα κατά την οποία θα εξολοθρεύονταν τα πρωτότοκα των ανθρώπων και των ζώων των Αιγυπτίων, ενώ τα σπίτια των Εβραίων θα προστατεύονταν αφού οι πόρτες τους είχαν σημαδευτεί με το αίμα του αρνιού που είχαν θυσιάσει.
Πότε πέφτει: Τσικνοπέμπτη 2019 – Αγίου Γεωργίου 2019 – Καθολικό Πάσχα 2019
Πέρα από τις επίσημες αργίες 2019, υπάρχουν και κινητές εορτές που όλοι θέλουμε να γνωρίζουμε:
- Το Καθολικό Πάσχα 2019 Πέφτει την Δευτέρα 21 Απριλίου, δηλαδή μία εβδομάδα πριν το Ορθόδοξο Πάσχα 2019
- Του Αγίου Γεωργίου 2019 είναι την Δευτέρα 29 Απριλίου
- Η Τσικνοπέμπτη 2019 πέφτει στις 28 Φεβρουαρίου 2019.
Καθαρά Δευτέρα 2019 – Απόκριες 2019
Καθαρά Δευτέρα 2019: Το παραδοσιακό τριήμερο, αυτό της Καθαράς Δευτέρας 2019 πέφτει στις 9 με 11 Μαρτίου.
Αυτό σημαίνει ότι το η τελευταία Κυριακή με το καρναβάλι 2019 που γίνονται οι μεγάλες παρελάσεις καρναβαλιστών σε πολλές πόλεις πέφτει στις 10 Μαρτίου 2019.
Η Καθαρά Δευτέρα 2019 είναι στις 11 Μαρτίου 2019.
Γιατί των Αγίων Θεοδώρων θεωρείται ψυχοσάββατο
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Θεόδωρος ο Τήρων κατά τη διάρκεια ενός λιμού στην περιοχή της αρχαίας Γαλατίας, τάισε τον πληθυσμό μιας ολόκληρης πόλης με κόλλυβα.
Από τότε καθιερώθηκε το Σάββατο της πρώτης εβδομάδας των Νηστειών, δηλαδή ανήμερα της γιορτής του, να μοιράζονται κόλλυβα στις εκκλησίες, ενώ σε κάποιες περιοχές καθιερώθηκε επίσημα ως ψυχοσάββατο.
Σύμφωνα με μια διαφορετική εκδοχή, τα κόλλυβα που μοιράζονται των Αγίων Θεοδώρων συνδέονται με ένα θαύμα που έκανε ο ίδιος ο Άγιος.
Πιο συγκεκριμένα, όταν έγινε βασιλιάς ο Ιουλιανός ο Παραβάτης (361-363) έκανε πολλά και διάφορα εναντίον των Χριστιανών καί προσπάθησε να αναστήσει την παλαιά ειδωλολατρική θρησκεία των Ελλήνων. Στην εποχή του είχαν ουσιαστικά ξαναρχίσει οι διωγμοί των Χριστιανών καί τα βασανιστήρια. Ο Ιουλιανός, γνώριζε πολύ καλά τα ήθη των Χριστιανών καί ότι την πρώτη εβδομάδα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής τηρούν αυστηρή νηστεία καί εξαγνίζονται μ’ αυτή καί τη θερμή προσευχή. Θέλησε, λοιπόν, να τους μιάνει με τις ειδωλολατρικές θυσίες. Γι’ αυτό καί κάλεσε τον έπαρχο της πόλεως καί του ανέθεσε να επιβλέψει στην εκτέλεση της εξής εντολής του: Να σηκωθούν από την αγορά όλα τα τρόφιμα καί να μην υπάρχουν σ’ αυτήν παρά μόνον εκείνα πού θα ήταν ραντισμένα με το αίμα των θυσιών πού έγιναν στα είδωλα. Με τον τρόπο αυτό αναγκαστικά, ή θα αγόραζαν όλοι να φάνε καί έτσι να γευθούν από τη θυσία προς τους θεούς, ή αν δεν υπακούσουν, να πεθάνουν από την πείνα.
Ο έπαρχος έθεσε αμέσως σε εφαρμογή τη διαταγή του Ιουλιανού καί αποσύρθηκαν από την αγορά τα τρόφιμα. Αντικαταστάθηκαν βέβαια από τα μιασμένα από τις θυσίες τρόφιμα. Φάνηκε έτσι -προς στιγμήν- ότι κέρδιζε ο διάβολος, ο υποκινητής καί εμπνευστής καί πατέρας του Ιουλιανού. Ο Θεός όμως είναι καί Παντοδύναμος καί Πάνσοφος. Δεν άφησε, ούτε εγκατέλειψε το λαό Του. Για τη σωτηρία του από τις μεθοδείες του διαβόλου έστειλε το Μεγαλομάρτυρά Του Θεόδωρο, πραγματικά ως δώρο Θεού για να Τον δοξάσει με ένα θαύμα.
Καί παρουσιάζεται ο Άγιος στον Πατριάρχη Ευδόξιο (360-369) καί του φανερώνει το σχέδιο του Ιουλιανού με τα έξης λόγια:
– «Σήκω γρήγορα, Πατριάρχη, συγκέντρωσε το Χριστεπώνυμο πλήρωμα, καί διαφύλαξε το από τον μολυσμό των ειδώλων, παραγγέλοντάς του να μην αγοράσει κανείς από τα τρόφιμα που υπάρχουν στην αγορά».
Ο Πατριάρχης απορώντας είπε προς τον Άγιο:
– «Πώς είναι δυνατόν, Κύριε μου, να γίνει αυτό; Διότι, οι μεν πλούσιοι μπορεί να το εφαρμόσουν γιατί έχουν τρόφιμα στις αποθήκες τους, οι φτωχοί όμως, που δεν θα έχουν ούτε μιας ημέρας τρόφιμα, τί θα κάνετε μπροστά σ’ αυτή την ανάγκη»;
Καί ο Άγιος του είπε:
– Να τους προσφέρεις κόλλυβα, για να καλύψεις την ανάγκη τους».
Και επειδή ο Πατριάρχης άκουγε για πρώτη φορά το λόγο για τα κόλλυβα, τον ρώτησε με απορία:
– «Τί είναι αυτά τα κόλλυβα δεν το γνωρίζω». Ο Μάρτυρας τότε του αποκρίθηκε:
– «Είναι σιτάρι. Να το βράσεις καί να το μοιράσεις στους Χριστιανούς».
Καί για να δείξει ο Άγιος από που ήλθε, πρόσθεσε:
– «Γι’ αυτό το βρασμένο σιτάρι στα Ευχάϊτα συνηθίζουμε να το λέμε κόλλυβα. Κάνε, λοιπόν, έτσι καί σώσε το ποίμνιο του Χριστού από το μιασμό».
Λέει ο Πατριάρχης προς τον Άγιο:
– «Ποιος είσαι εσύ Κύριε μου, πού φροντίζεις με αγάπη καί ευσπλαχνία για τη σωτηρία μας»;
Καί ο Άγιος του αποκρίθηκε:
– «Εγώ είμαι ο Μάρτυρας του Χριστού Θεόδωρος, καί με έστειλε για τη σωτηρία καί βοήθειά σας».
Ο Άγιος έγινε άφαντος καί ο Πατριάρχης σηκώθηκε με θαυμασμό καί χαρά καί συγκέντρωσε το λαό του Χριστού καί του φανέρωσε την παρουσία καί βοήθεια του Μάρτυρα. Συγχρόνως έκανε σύμφωνα με το λόγο του. Δηλαδή έβρασε σιτάρι καί μοίρασε στο λαό καί διαφυλάχθηκε έτσι το ποίμνιο του Χριστού.
Στην αγορά, αν καί τελείωνε η εβδομάδα, η μηχανορραφία του Ιουλιανού έμεινε ανενέργητη, γιατί κανένας Χριστιανός δεν αγόρασε από τα μιασμένα τρόφιμα. Κι’ αφού ο Ιουλιανός νικήθηκε ολοφάνερα, απέσυρε από την αγορά τα μιασμένα τρόφιμα καί επανέφερε τα συνηθισμένα.
Οι Χριστιανοί ύμνησαν καί δοξολόγησαν το Θεό καί το Μάρτυρά Του Θεόδωρο καί για χάρη του έκαναν λαμπρή γιορτή. Έτσι καθιερώθηκε από τότε καί το Σάββατο της πρώτης Εβδομάδος των Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής να γιορτάζεται στην Εκκλησία μας το θαύμα το δια κολλύβων του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος.
Με βάση την αρχαία δοξασία ότι οι νεκροί έχουν την ικανότητα να γνωρίζουν και να προλέγουν το μέλλον, το Ψυχοσάββατο αυτό είχε συνδυαστεί από παλιά με μαντικές λαϊκές δοξασίες όπου οι ανύπαντρες νέες έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους κόλλυβα των Αγίων Θεοδώρων, πιστεύοντας ότι θα δουν στο όνειρο τους τον άντρα που θα παντρευτούν. Σε άλλη εκδοχή, αυτή η μαντική τελετή γινόταν μεσάνυχτα (που πιστευόταν πως ήταν η ώρα των νεκρών), σε ένα σταυροδρόμι. Η πρακτική αυτή φυσικά δεν έχει σχέση με την ορθοδοξία μας.
Την ημέραν αυτή, έχει επικρατήσει η συνήθεια τα σπίτια των Χριστιανών να κάμνουν κόλλυβα και τα πηγαίνουν εις τους ναούς, χάριν των κεκοιμημένων. Επίσης γίνονται επισκέψεις στα κοιμητήρια, όπου προσφέρονται υπό των οικογενειών κόλλυβα. Εις πολλά μέρη γίνεται υπό της Εκκλησίας δίσκος με κόλλυβα για κείνους, που πέθαναν χωρίς κληρονόμους και δεν έχουν ποίος να τους μνημονεύσει καθώς και για κείνους, που σκοτώθηκαν στον πόλεμο ή χάθηκαν μακρυά στην ξενητειά.
Επιμέλεια κειμένου Χώρα Του Αχωρήτου
Πηγη choratouaxoritou.gr
